काठमाडौं । हिन्दु धर्ममा भगवान र मन्दिरको विशेष महत्व हुन्छ । भारत, तमिलनाडुको नामाक्कल जिल्लाको पहाडहरूका बीचमा रहेको अन्जानियार मन्दिर विश्वको सबै भन्दा पुरानो हनुमान मन्दिरमध्ये एक हो । यस पहाडमा भगवान हनुमानको १८ फिट अग्लो प्रतिमा राखिएको छ, जुन लगभग ५औं शताब्दीको बीचमा बनाइएको थियो ।
ईतिहासकारका अनुसार यो संसारकै सब भन्दा पुरानो शिल्पकला हो । कालो ग्रेनाइटको मूर्ति काटेर उही ढुंगामा कोरिएको थियो । खास कुरा यो हो कि यस मन्दिरमा भगवान हनुमान विष्णुको अवतार भगवान नरसिम्हाको सेवामा उभिएका छैनन् ।
यस मन्दिरको बारेमा धेरै कथाहरू छन् । यो भगवान विष्णु, लक्ष्मी र हनुमान संग सम्बन्धित छ । मन्दिरको अगाडि एउटा पहाड छ, यसलाई नरसिंह हिल भनिन्छ । विश्वास गरिन्छ कि भगवान विष्णु यस पहाडमा नरसिम्हाको रूपमा देवी लक्ष्मीको सामु देखा परेका थिए । यो विश्वास छ नि हनुमानले भगवान विष्णुलाई खुशी पार्नुभयो । ऊ यहाँ आन्जनेयार (अन्जनी छोरा) को रूपमा उसको सेवामा खडा छ।
दैनिक रूपमा ठूलो संख्यामा भक्तहरू मन्दिर आउँछन्। विशेष गरी शनिबारको पीडाबाट चिन्तित मानिसहरू धेरै प्रकारका पूजा गर्दछन्। यहाँ दिनको चार चोटि भगवान हनुमानको पूजा गर्न विशेष पूजा हुन्छन्। विशेष पूजा बिहान ६ः३० देखि ९ बजेको बीचमा हुन्छ। ती व्यक्तिहरु को एक ठूलो संख्या को शामिल छ। हनुमान मूर्तिको अगाडि केवल ४५०० फिट नरसिंह पहाड छ, जहाँ भगवान नरसिंह बस्नुहुन्छ भन्ने विश्वास गरिन्छ ।
मन्दिर पूर्ण रूपमा द्रविड वास्तु कलाको आधारमा निर्माण गरिएको हो । जुनमा हनुमान मन्दिरको गर्भगृह छ, यहाँ १८ फिटको मूर्ति स्थापना गरिएको छ । मूर्तिको पछाडिपट्टि जस्तै दुई ठूला स्तम्भहरूले बनेको छ, जसलाई चढेर पवित्र पारिएको छ र भगवान हनुमानले सुशोभित गरेका छन्।
भक्त प्रह्लादको रक्षा गर्न जब भगवान विष्णुले हिरण्यकशिपुलाई नरसिंह कोठामा मार्नुभयो। त्यस पछि तिनीहरू यहाँ लामो समय सम्म बसे। तिनीहरू आफ्नो रिसलाई शान्त पार्न दण्डकण्यको जंगलमा बसे। यसैबीच, देवी लक्ष्मीले एक पटक भगवान हनुमानलाई भगवान विष्णुलाई नरसिंहको रूपमा प्रार्थना गर्न प्रार्थना गरे।
भगवान हनुमानले साल्लिग्रामको रूपमा भगवानको मूर्ति लक्ष्मीको हातमा दिए र भने कि तपाईंले यसको ख्याल राख्नुहुन्छ, म छिट्टै फर्किनेछु। लक्ष्मीजीले आज सालिग्राम मूर्ति त्यस स्थानमा राखिन् जहाँ आज नृसिंह पर्वत छ। सालिग्राम आकारमा बढ्न थाले र पहाडको आकार लिए। हनुमान फर्कनेबित्तिकै सालिग्राम पनि एउटा पहाड भइसकेको थियो। यसमा भगवान नरसिंह देवी लक्ष्मी र हनुमानको सामु देखा पर्यो। त्यसबेलादेखि भगवान् हनुमान यस पहाडको सुरक्षा र सेवाका लागि यहाँ बस्न थाले।
