काठमाडौं । सोमवार भारतसँगको सीमा विवादका विषयमा भएको हिं’सात्मक भि’ड’न्तमा चिनियाँ सैनिकहरूले प्रयोग गरेका भनिएको कच्चा ह’तिया’रहरूको तस्बिर सार्वजनिक भएको छ।
गलवान उपत्यकामा भएको उक्त भि’ड’न्तमा कम्तीमा २० जना भारतीय सैनिकहरूको ज्या’न गएको थियो र त्यसपछि दुवै शक्ति राष्ट्रबीचको तनाव चुलिएको थियो।
उक्त भि’ड’न्तमा आफ्नोतर्फ भएको सैन्य क्षतिबारे चीनले केही पनि स्वीकार गरेको छैन। दुवै पक्षले अर्को पक्षले सीमामा अतिक्रमण गरेको आरोप लगाएका छन्।
त्यस क्षेत्रमा दुवै राष्ट्रबीचको सीमा रेखा पक्कासँग अङ्कन गरिएको छैन र स्थानीय भौगोलिक परिवर्तनसँगै त्यसमा पनि परिवर्तन हुने गरेको छ।बिहीवार सार्वजनिक भएको तस्बिरमा फलामको डन्डीमा किला ठोकेर बनाइएको घरेलु कच्चा ह’तिया’र देख्न सकिन्छ।
उक्त तस्बिर बीबीसीलाई भारत-चीन सीमामा तैनाथ भारतीय सेनाका एकजना वरिष्ठ अधिकारीले उपलब्ध गराएका हुन् र उनले ती ह’तिया’र चिनियाँ सैनिकहरूले प्रयोग गरेका बताएका छन्।
सामाजिक सञ्जालमा तस्बिर
उक्त तस्बिरलाई सर्वप्रथम इन्टरनेटको सामाजिक सञ्जाल ट्विटरमा राखेका एकजना प्रतिरक्षा विश्लेषक अजय शुक्लाले त्यस्तो प्रकारको ह’तिया’रको प्रयोगलाई “ब’र्बर” भनेका छन्।
त्यस क्षेत्रमा गो’ली, ब’न्दु’क, बा’रुदजस्ता अस्त्रको प्रयोग गर्न नपाइने व्यवस्था सन् १९९६ मा दुवै पक्षबीच भएको सहमति अन्तरगत भएको छ। सीमाको विवादित क्षेत्रमा दुवै पक्षबीच आ’क्राम’क गतिविधि नचर्कोस् भन्ने उद्देश्यले त्यस्तो सहमति गरिएको थियो।
भारतमा ट्विटरमा उक्त तस्बिरको व्यापक प्रयोग भएको छ र सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्ताहरूले आ’क्रो’श व्यक्त गरिरहेका छन्।त्यसबारेमा भारत र चीन दुवै पक्षका अधिकारीहरूले कुनै प्रतिक्रिया जनाएका छैनन्।
समाचार विवरणहरूका अनुसार दुवै पक्षका सैनिकहरूबीच ४,२६७ मिटरको उचाइमा हिमाली क्षेत्रमा भि’ड’न्त भएको थियो र त्यसक्रममा कतिपय सैनिकहरू भीरबाट शून्यभन्दा कम तापक्रममा तीव्र गतिमा बग्ने गलवान नदीमा खसेका थिए।
सन् १९९६ को सहमतिअनुसार “लाइन अफ एक्चुअल कन्ट्रोल अर्थात् स्वीकार गरिएको अन्तिम सीमारेखाको दुई किलोमिटरभित्र उक्त सहमतिका कुनै पनि पक्षले गो’ली प्र’हा’र गर्ने छैनन्……वि’स्फो’टक सामग्री प्रयोग गर्ने छैनन् वा ब’न्दु’क तथा बा’रुदको प्रयोग गरेर सि’का’र गर्ने छैनन्।”
तर चीन र भारतबीच आपसी सीमा क्षेत्रमा हालैका हप्ताहरूमा त’नावपूर्ण भि’ड’न्तहरू भएका छन्। मे महिनामा भारतीय र चिनियाँ सैनिकहरूले लद्दाख इलाकामा नै पर्ने पान्गोङ ताल क्षेत्रमा र उत्तरपूर्वी भारतीय राज्य सिक्किमको सीमा क्षेत्रमा मु’क्का हा’नाहा’न गरेका थिए। बीबीसी
