काठमाडौं । सबै नेपालीहरुको मनमा बसेका स्व. राजा वीरेन्द्र वीर विक्रम शाहको आज जन्मोत्सव पर्न गएको छ । उहाँको वि.सं. २००२ साल पुष १४ मा भएको थियो । उहाँ नेपालका दशौं शाहवंशीय राजा हुनुहुन्थ्यो । उहाँले वि.सं. २०२८ देखि वि.सं. २०५८ सम्म नेपालको शासन गर्नुभएको थियो । उहाँका तीन जना सन्तान युवराज दीपेन्द्र शाह, अधिराजकुमारी श्रुति शाह तथा अधिराजकुमार निराजन शाहको रूपमा जन्मिएका थिए । वीरेन्द्रका दुई भाइ हुनुहुन्थ्यो ।
भाईहरु क्रमश धिरेन्द्र शाह र ज्ञानेन्द्र शाह हुन् । तर, धिरेन्द्रको राजदरवार ह’त्याका’ण्डमा मृत्यु भयो । उहाँको प्रारम्भिक शिक्षा दरवारमा नै भयो । माध्यमिक शिक्षा भारत दार्जीलिङको सेन्ट जोसेफ कलेजबाट पूरा गरेपछि उहाँ बेलायतको इटन कलेजमा पढ्नु भएको थियो । पछि जापान तथा अमेरिकामा पनि उहाँले थप अध्ययन गर्नुभएको थियो । वीरेन्द्रको विवाह वि.सं. २०२२ सालमा ऐश्वर्य शाहका साथ भएको थियो । पञ्चायत कालको उत्कर्षका बेला वि.सं. २०२८ मा बाबु राजा महेन्द्रको नि’धनपछि उहाँ राजा बन्नु भएको थियो ।
उहाँले २०४२ दक्षिण एशियाली क्षेत्रीय सहयोग सगठन (सार्क)को स्थापना गर्नुभएको थियो । यो बाहेक राज्याभिषेक, शान्तिक्षेत्र प्रस्ताव, जनमत सग्रह गर्न पनि उहाँ सफल हुनु भएको थियो । उहाँले वि.सं. २०४६ बहुदल घोषणा, वि.सं. २०५३ गद्दी आरोहण राहत महोत्सव पनि गर्नुभएको थियो । राजा वीरेन्द्रकै समयमा वि.सं. २०३७ सालमा जनमत संग्रह र जनआन्दोलन २०४६ बाट नेपालमा प्रजातन्त्रको पुनर्वहाली भएको थियो। पहिलो पटक वि.सं. २०३६ सालमा पञ्चायत वा बहुदल के रोज्ने भनेर जनतालाई व्यवस्था रोज्न जनमत संग्रहको घोषणा गरिएको थियो ।
नेपाललाई शान्ति क्षेत्र बनाउने प्रस्ताव विश्व सामु राखेर शान्तिवादी राजाको छवी बनाउनु भएका उहाँको मृत्यु भने रह’स्यमय ढंगले एउटा कहा’लीलाग्दो शुक्रवारे पारिवारिक जमघटका बेलामा भएको थियो । तथापि, विभिन्न राजनीतिक दलहरू र बहुसंख्यक सामाजिक समस्याहरूको बीचमा झन्डाहरू नेपाली गृहयु’द्धको नेतृत्वमा, माओवादी वि’द्रोह र सरकारी शक्तिहरू बीचको विवाद, जुन वि.सं. २०५६ देखि वि.सं. २०५१ सम्मसम्म पुग्यो । वि.सं. २०५८ साल जेठ १९ गतेको शुक्रवार नारायणहिटी दरवारभित्र ह’त्या गरिएको थियो । नारायणहिटी दरवार ह’त्याका’ण्ड अहिलेसम्म पनि कस्ले घटाएको भन्ने खुलेको छैन । विभिन्न प्रतिवेदनहरुमा छोरा दीपेन्द्रले घटाएको भनिएको छ तर यो कुरा जनताले पत्याउन भने सकिरहेका छैनन ।
